Stablecoin là gì? Có thật sự “ổn định” như tên gọi?

Stablecoin – cái tên vốn đã gợi ý về sự ổn định – là một phần quan trọng của hệ sinh thái tiền điện tử hiện đại. Tuy nhiên, liệu stablecoin có thật sự ổn định như tên gọi? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất của stablecoin, các loại phổ biến, ưu – nhược điểm và những rủi ro tiềm ẩn.

Stablecoin là gì?

Stablecoin là một loại tiền điện tử được thiết kế để giữ giá trị ổn định bằng cách neo (peg) vào một tài sản tham chiếu như tiền pháp định (fiat), vàng, hoặc thậm chí một rổ tài sản. Mục tiêu của stablecoin là giảm thiểu biến động giá – điều phổ biến ở các đồng tiền như Bitcoin hay Ethereum.

Stablecoin hoạt động như thế nào?

Để giữ giá ổn định, stablecoin sử dụng nhiều cơ chế khác nhau như:

• Đảm bảo bằng tài sản thực (fiat, vàng...)
• Thuật toán điều chỉnh cung – cầu
• Thế chấp bằng crypto (overcollateralized)

Các loại stablecoin phổ biến

Fiat-backed stablecoin

Đây là loại phổ biến nhất, được bảo chứng trực tiếp bởi tiền pháp định. Ví dụ: 1 USDT (Tether) ≈ 1 USD. Các stablecoin dạng này thường được công ty phát hành giữ tài sản trong ngân hàng hoặc kho bạc để đảm bảo tính thanh khoản.

Ví dụ:

• Tether (USDT)
• USD Coin (USDC)
• Binance USD (BUSD)

Crypto-backed stablecoin

Loại này dùng tài sản kỹ thuật số làm tài sản thế chấp, ví dụ: DAI được bảo chứng bằng ETH. Vì thị trường crypto biến động, nên chúng thường phải thế chấp quá mức (over-collateralized).

Ví dụ: DAI của MakerDAO

Algorithmic stablecoin

Không cần tài sản thế chấp mà dùng thuật toán để kiểm soát cung – cầu. Khi giá tăng, hệ thống phát thêm coin; khi giá giảm, hệ thống rút coin khỏi thị trường.

Ví dụ: UST (đã sụp đổ), AMPL

Ưu điểm của stablecoin

• Giảm biến động: So với các đồng coin khác, stablecoin duy trì giá tương đối ổn định.
• Tiện ích thanh toán: Dễ dàng dùng để chuyển tiền, giao dịch quốc tế nhanh chóng và rẻ.
• Tích hợp DeFi: Là nền tảng cho các ứng dụng tài chính phi tập trung như lending, yield farming.
• Lưu trữ giá trị: Người dùng có thể tránh biến động bằng cách chuyển sang stablecoin tạm thời.

Rủi ro tiềm ẩn của stablecoin

• Thiếu minh bạch: Nhiều dự án không công khai đầy đủ về tài sản dự trữ.
• Rủi ro đối tác: Với fiat-backed, bạn phụ thuộc vào tổ chức phát hành và ngân hàng lưu trữ.
• Sụp đổ thuật toán: UST của Terra là một minh chứng cho việc stablecoin không được bảo chứng có thể sụp đổ nhanh chóng.
• Rủi ro pháp lý: Các cơ quan quản lý ngày càng giám sát chặt stablecoin.

Stablecoin có thật sự “ổn định” không?

Tên gọi “stablecoin” mang tính lý tưởng hơn là thực tế. Dù phần lớn giữ được giá trị tương đối, vẫn tồn tại nhiều yếu tố ảnh hưởng như:

• Sự đảm bảo tài sản không đầy đủ
• Biến động thị trường
• Khủng hoảng niềm tin từ cộng đồng

Ví dụ điển hình là sự sụp đổ của UST – stablecoin thuật toán từng có vốn hóa hàng chục tỷ đô, mất toàn bộ giá trị chỉ trong vài ngày. Do đó, “ổn định” không đồng nghĩa với “an toàn tuyệt đối”.

Stablecoin trong hệ sinh thái DeFi

Stablecoin là huyết mạch của các giao thức DeFi. Người dùng thường gửi stablecoin để nhận lãi, tham gia farm, staking hoặc làm tài sản thế chấp vay vốn.

Sự phổ biến của stablecoin cũng giúp nhiều người truy cập vào nền kinh tế crypto mà không cần chịu biến động của các coin truyền thống.

So sánh stablecoin phổ biến

Tương lai của stablecoin

Stablecoin đang ngày càng được chú ý bởi các chính phủ, ngân hàng trung ương và cộng đồng đầu tư. Một số xu hướng tương lai:

• Stablecoin được quản lý hợp pháp (regulatory-compliant)
• CBDC (tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương) có thể cạnh tranh hoặc thay thế stablecoin
• Sự ra đời của stablecoin phi tập trung, minh bạch và bền vững hơn

Kết luận

Stablecoin là công cụ hữu ích, đóng vai trò then chốt trong không gian crypto. Tuy nhiên, người dùng cần hiểu rõ bản chất và rủi ro tiềm ẩn. Không phải mọi stablecoin đều “ổn định” như tên gọi. Hãy lựa chọn loại stablecoin phù hợp, uy tín và sử dụng đúng mục đích để tận dụng tối đa lợi ích mà chúng mang lại.